تفاوت بین بوراکس و اسید بوریک

بوراکس و اسید بوریک هر دو از ترکیبات مشتق‌شده از بور هستند، اما تفاوت‌های مهمی در ساختار، خواص، کاربرد و ایمنی دارند.

فرمول و ساختار شیمیایی

بوراکس دارای فرمول شیمیایی Na₂B₄O₇·10H₂O است و شامل یون‌های سدیم، بورات و آب بلوری است.
اسید بوریک با فرمول H₃BO₃ یک اسید ضعیف و محلول در آب است که به صورت کریستال‌های سفید دیده می‌شود.

ماهیت شیمیایی و حلالیت

بوراکس خاصیت قلیایی دارد و در محلول آبی، pH آن حدود 9.3 است، در حالی که اسید بوریک خاصیت اسیدی ملایم دارد و pH محلول آن حدود 5.1 است.
حلالیت اسید بوریک در آب بسیار بیشتر از بوراکس است و به راحتی در آب حل می‌شود.

روش تولید

بوراکس معمولاً از معادن بورات استخراج شده و با فرآیندهای شیمیایی خاص تصفیه می‌شود.
اسید بوریک را می‌توان از واکنش بوراکس با اسید سولفوریک یا اسید کلریدریک تهیه کرد:

معادله واکنش:
Na₂B₄O₇ + H₂SO₄ + 5H₂O → 4H₃BO₃ + Na₂SO₄

کاربردهای بوراکس

بوراکس به عنوان ماده اولیه در شوینده‌ها، صابون‌ها و پاک‌کننده‌ها استفاده می‌شود. در حشره‌کش‌ها و به عنوان جاذب رطوبت نیز کاربرد دارد. همچنین در صنعت شیشه‌سازی و سرامیک برای افزایش استحکام مواد استفاده می‌شود.

کاربردهای اسید بوریک

اسید بوریک به عنوان کود کشاورزی برای تأمین عنصر بور مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در لحیم‌کاری و آبکاری فلزات برای جلوگیری از اکسید شدن سطح فلز به کار می‌رود. در صنایع پزشکی، به عنوان ضدعفونی‌کننده و ضدباکتریال استفاده می‌شود.

ایمنی و خطرات

بوراکس در مقادیر بالا سمی‌تر از اسید بوریک است و می‌تواند باعث تحریک پوست و مشکلات تنفسی شود. اسید بوریک ایمن‌تر است اما در دوزهای زیاد ممکن است روی سلامت تأثیر بگذارد.

نتیجه‌گیری

اگر به دنبال تمیزکننده، حشره‌کش یا ماده‌ای برای صنایع شوینده و سرامیک هستید، بوراکس گزینه مناسبی است. اگر به ماده‌ای برای کشاورزی، پزشکی یا آبکاری فلزات نیاز دارید، اسید بوریک انتخاب بهتری است.